این مقاله، برای کمک به اپراتوری نوشته شده است که با یک اکسترودر یا یک خط اکستروژن کار می‌کند، تا به روشی ایمن کار کند. ایمنی وظیفه‌ی همه است. بسیار مهم است که همه افرادی که در فرآیند اکستروژن فعالیت می‌کنند، کاملا با خطرات احتمالی آشنا باشند. این یعنی تمرین و آموزش ایمنی بسیار مهم است.
نکات ایمنی در یک ماشین جدید
قبل از راه‌اندازی یک اکسترودر جدید، یک فرد مسئول باید بررسی کند ببیند که آیا دستگاه از نظر ایمنی قابل قبول است یا خیر و اینکه با قوانین و رویه‌های ایمنی محلی و ملی نیز مطابقت داشته باشد.
این یعنی توجه کردن به توصیه‌های تامین‌کننده دستگاه و قوانین ابلاغ شده از طرف وزارت خانه ها یا انجمن ها و اتحادیه ها. انجمن یا اتحادیه پلاستیک، توصیه‌های مفیدی را در این مورد ارائه می‌کند که باید با چه کسی تماس گرفت و از کدام دستورالعمل‌ها باید پیروی کرد.
هر قانون در حال اجرا باید به عنوان حداقل‌های مورد نیاز در نظر گرفته شود. بسیار مهم است که اطمینان حاصل شود که در همه افرادی که به نوعی با پردازش اکستروژن مرتبط هستند، رویکردی معقول و نگرشی مسئولانه ایجاد شود و برای افزایش آگاهی ایمنی خود، آموزش ببینند.
جابجایی و انتقال مواد
باید تاکید کنیم که اکثر مواد ترموپلاستیک در هنگام انتقال و جابجایی معمولی، مشکلی ایجاد نمی‌کنند، چون معمولا به صورت گرانول یا پلت عرضه می‌شوند.
با این حال، برای جلوگیری از آلایندگی و آلودگی، نباید با دست برهنه مواد ترموپلاستیک را لمس کرد.
به خاطر داشته باشید، این معقول است که اجازه ندهید هیچ ماده‌ای با پوست یا چشم تماس پیدا کند، به خصوص اگر این مواد، دارای گرد و غبار باشند (مثلا ممکن است روی این مواد، نوعی گرد و غبارِ روان‌کننده یا سیستم رنگ‌بندی وجود داشته باشد).
اگر در حین کار و فعالیت‌های نرمال، فضا غبارآلود شود، لازم است که روش کار، مورد بازبینی قرار گیرد و اصلاح شود تا این فضا و جو آلوده از بین برود.
هنگام انتقال و جابجایی مواد ترموپلاستیک، اغلب بزرگترین خطر، مواد ریخته شده است. به دلیل شکل پلت‌ها، مواد ریخته‌شده بر زمین، کف را بسیار لغزنده می‌کنند که می‌تواند باعث آسیب و صدمات ناشی از سقوط شود. بنابراین، هر گونه مواد ریخته‌شده را باید فورا جمع‌آوری کرد و به روشی تاییدشده، دفع نمود.
این معمولا به معنای جارو کردن مواد ریخته‌شده و قرار دادن آنها در کیسه‌ای با برچسب مناسب برای استرداد است.
سوختگی
برخی از اکسترودرها در دماهای بالا، حدود ۷۵۰ درجه فارنهایت یا ۴۰۰ درجه سانتی گراد یا حتی بالاتر کار می‌کنند. از آنجایی که هر دمایی بالاتر از ۱۴۰ درجه فارنهایت یا ۶۰ درجه سانتی گراد برای لمس کردن ناخوشایند است، سوختگی را باید به عنوان یک منبع شایع حوادث در صنعت پردازش اکستروژن در نظر گرفت.
این مساله، یکی از دلایلی است که معمولا برای محافظت از سیلندر اکسترودر، یک پوشش یا محافظ روی آن قرار می‌دهند. مانند هر محافظ دیگری، این پوشش نباید بی‌دلیل باز یا برداشته شود، چون هدف از وجود این محافظ، محافظت از اپراتورها و تجهیزات است.
در دماهای پردازش به کار گرفته‌شده، مواد ترموپلاستیک داغ (رزین‌ها) مانند چسب‌های ذوب داغ عمل می‌کنند و جدا کردن آنها از پوست، معمولا بسیار دشوار است. این رزین‌ها، موادی ارگانیک و آلی هستند که گرمای ویژه بالا و رسانایی حرارتی پایینی دارند. بنابراین، از آنجایی که مذاب داغ، حاوی مقدار زیادی گرماست، می‌تواند باعث سوختگی شدید شود. فرآیند سوختگی می‌تواند بسیار دردناک باشد چون مواد مذاب داغ، گرمای موجود در خود را به آرامی آزاد می‌کند.
یک واکنش غریزی، هنگامی که مذاب داغ با پوست تماس پیدا می‌کند، این است که بخواهیم مذابِ داغ را با دست خالی برداریم، اما این کار صرفا باعث می‌شود که رزین داغ و چسبنده، از یک جا، به جای دیگری روی پوست منتقل شود. بهترین کار این است که به سرعت رزین را از روی پوست بتراشید، ناحیه آسیب دیده را در آب سرد فرو کنید و با اورژانس و پزشک تماس بگیرید.
تجزیه رزین و دود
مواد ترموپلاستیک (رزین) مواد آلی هستند که عموما پایداری حرارتی پایینی دارند. در دماهای فرآوری به کار گرفته شده، می‌توانند به راحتی تجزیه شوند و بویی نامطبوع و آزاردهنده ایجاد کنند و در صورت گرم شدن بیش از حد، ممکن است مقدار زیادی گاز مضر و خطرناک تولید کنند. چنین گازهایی نباید استنشاق شوند و باید به عنوان گازهایی مضر برای سلامتی در نظر گرفته شوند.
این بدان معنی است که اگر برای مثال، سیلندر اکسترودر برای تمیز کردن جدا شده است، این تمیزکاری باید در مکانی با تهویه بسیار خوب انجام شود. باید هنگام جدا کردن و تمیز کردن سیلندر و مارپیچ، از دستکش، لباس آستین بلند و ماسک صورت، استفاده شود.
اگر گاز حاصل از تجزیه رزین در داخل دستگاه محبوس شود، می‌تواند باعث بروز حوادث جدی شود. می‌تواند باعث شود که رزین داغ (پلاستیک یا مذاب) از نازل یا حتی از طریق قیف، به حالتی انفجاری بیرون ریزد. در بدترین حالت، می‌تواند باعث انفجار شود و به دستگاه آسیب بزند، مثلا پیچ و مهره‌های نگهدارنده قالب/نازل را دچار برش و تنش کند. بنابراین باید احتیاط کرد و از روندهای عملیاتی صحیح، به ویژه در شروع عملیات اکستروژن، پیروی کرد.
رول‌ها یا غلتک‌ها
رول‌ها یا غلتک‌ها، مثلا رول‌های با روکش لاستیکی برای کشیدن و رول‌های فولادی برای خنک‌سازی، در سطحی گسترده در پردازش اکستروژن مورد استفاده قرار می‌گیرند. شکاف بین آنها که «نیپ» یا «bite» یا «نیش» نامیده می‌شوند، بسیار خطرناک است، چون می‌تواند انگشتان یا لباس‌ها را مثل یک تله در خود نگهدارد و باعث آسیب جدی شود.
چنین نیپ‌هایی باید دارای محافظ باشند، خطرشان جدی گرفته شود و باید از آنها دوری جست. در نزدیکی این دستگاه‌ها، موهای بلند باید پوشیده شوند؛ کراوات و سایر لباس‌های گشاد و رها، نباید پوشیده شوند، چون ممکن است به دام دستگاه افتاده و در آن گیر کنند.
اگر مجبور به پوشیدن دستکش هستید، به شکلی ویژه مراقب باشید، چون ممکن است در دستگاه گیر کند؛ احتمالا بهترین کار این است که دستکش‌ها را هر چقدر که ممکن است کوچک کنید، تا حدی که به راحتی بتوان به دست کرد (مثلا پشت آنها را شکاف دهید و سرآستین‌ها را بردارید).
یک تکنیک استارتاپ (راه‌اندازی) را بیاموزید که از احتمال گیر کردن دست در این نیپ‌ها جلوگیری می‌کند. مهم‌تر از همه، باید بدانید که اگر چیزی یا کسی در دستگاه رفت و گیر کرد، چه کاری انجام دهید. یعنی باید بدانید که چطور دستگاه را سریع متوقف کنید و چگونه این نیپ‌ها را آزاد یا باز کنید.
مارپیچ (Screw)
به طور معمول تنها بخشی از مارپیچ که اپراتور می‌بیند، آن چیزی است که در هنگام تمام شدن مواد در دستگاه، در معرض دید قرار می‌گیرد، یعنی در پایه هاپر (قیف).
این مساله نسبتا بی‌زیان به نظر می‌رسد اما بسیار خطرناک است و به راحتی می‌تواند انگشتان شما را از بین ببرد. بنابراین، دستان خود را از هاپر دور نگه دارید و فقط زمانی آنها را به این محل خطرناک نزدیک کنید که از بی‌خطر بودن آن اطمینان داشته باشید؛ یعنی هنگامی که مارپیچ متوقف شده، برق قطع است و دستگاه ایزوله است. همیشه خودتان بررسی کنید و مطمئن شوید که دستگاه ایزوله است.
برای محافظت از این مارپیچ، که گران‌قیمت است، هنگام چرخش مارپیچ، ابزار فلزی را در هاپر قرار ندهید. بین پایه هاپر و مارپیچ، باید یک محافظ وجود داشته باشد (برای جلوگیری از گیر افتادن انگشتان) و در حالت ایده‌آل، در صورت حذف کردن هاپر، مارپیچ نباید بچرخد. تا زمانی که اکسترودر متوقف نشده است و ایزوله بودن دستگاه را بررسی نکرده‌اید، هاپر را خارج نکنید و مارپیچ را در معرض دید قرار ندهید.
قالب یا نازل
قالب (که گاهی اوقات نازل نامیده می‌شود) عموما بخشی از اکسترودر است که اپراتور در حین کار با دستگاه، بیشتر از همه با آن سر و کار دارد. حوادث مرتبط با قالب، خطری بزرگ هستند، چون در برابر خطر ناشی از سوختگی یا گیر افتادن انگشت، از اپراتور محافظت نمی‌شود.
بنابراین، هیچوقت دست‌های خود را از بالای قطعات متحرک رد نکنید و هرگز حفاظ را برندارید یا هیچوقت سعی نکنید که محافظ را دور بزنید.
هنگام تمیز کردن یا جدا کردن قالب، اطمینان حاصل کنید که تجهیزات روی حالت غیر فعال (non-running mode) قفل شده است و منبع تغذیه (برقی) قطع و جدا شده است. برای جلوگیری از ایجاد خطر برای اپراتور و آسیب به سطوح شکل‌دهی قالب، باید از دستورالعمل‌های تمیز کردن خاصی پیروی شود که توسط سازنده قالب ارائه می‌شوند.
تجهیزات دیگر
مشخصا باید برای تجهیزات برش، آسیاب، اره و تکه‌تکه‌ساز، محافظت خوبی در نظر گرفت. این‌ها معمولا رایج‌ترین خطراتی هستند که وقتی یک رویکرد کار ایمن نادیده گرفته می‌شود، رخ می‌دهند. هیچوقت دست‌های خود را از بالای قطعات متحرک رد نکنید و هرگز حفاظ را برندارید یا هیچوقت سعی نکنید که محافظ را دور بزنید.
اگر به طور خاص، مجاز به انجام چنین کارهایی هستید، مطمئن شوید که تجهیزات روی حالت غیر فعال (non-running mode) قفل شده است و برق قطع و جدا شده است.
دستگاه‌های انجام کار
یک دستگاه انجام کار، که به عنوان ربات (robot) نیز شناخته می‌شود، یکی از تجهیزات جابجایی قطعات (PHE) است. هنگام محافظت از یک دستگاه جابجایی قطعات، مانند یک ربات، باید به مساحت تحت پوشش دستگاه، سرعت فعالیت بازو، سرعت شتاب/شتاب منفی بازو، پیچیدگی حرکات مورد استفاده و مقیاس زمانی که این حرکات در آن رخ می‌دهند توجه کرد.
این نکته‌ی آخر بسیار مهم است، چون اغلب ممکن است یک اپراتور گمراه شود و اینطور تصور کند که PHE غیرفعال است، چون وقتی بی‌حرکت و متوقف است، به نظر می‌رسد که خاموش است.
هنگام محافظت از یک دستگاه جابجایی قطعات (یا یک ربات) باید هم عملیات downstream و هم منطقه کار PHE در نظر گرفته شود. محفظه‌های سفارشی خاص، اغلب باید برای هر کاربرد ساخته شود.
تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
اکثر تجهیزات اکستروژن، توسط المان‌های مقاومت الکتریکی گرم می‌شوند و با موتورهای الکتریکی درایو می‌شوند یا فشار قسمت های مختلف آن توسط سنسور فشار مذاب ← کنترل می شود. تابلوهای کنترل ماشین، اغلب قفل و بسته نگه داشته می‌شوند، تا از تماس اپراتور با منبع اصلی برق جلوگیری شود و به این شکل از او محافظت شود.
به چنین تجهیزاتی دست نزنید، مگر آنکه آموزش دیده باشید و مجاز به بازرسی، تعمیر یا تنظیم آنها باشید. هر گونه سیم یا کابل آسیب‌دیده یا فرسوده را فورا گزارش کنید و سیم‌های زمین تجهیزات (ارت) را جدا نکنید. هر دوشاخه، جک یا کانکتور آسیب‌دیده باید گزارش شود.
حفاظ‌های ایمنی
یک خط اکستروژن، مشتمل بر ماشین‌آلات خطرناکی می‌شود که باید به طور مناسب مورد محافظت قرار گیرند. حفاظ‌های ایمنی، بسیاری از خطرات مکانیکی، الکتریکی و حرارتی را پوشش می‌دهند و این حفاظ‌ها، باید در جای خود قرار داشته باشند و جابجا نشوند.
به خاطر داشته باشید: این حفاظ‌ها، برای محافظت از شما هستند. حفاظ ماشین، تنها یکی از راه‌های ایمن‌تر کردن فرآیند است و نباید اینطور تصور کرد که این حفاظ‌ها، جایگزینی برای بازرسی، نگهداری، تعمیرات و آموزش‌های ایمنی هستند.
