در سیستم‌های ابزار دقیق که برای اندازه‌گیری فشار از دیافراگم سیل (Diaphragm Seal) استفاده می‌شود، انتخاب نوع اتصال بین دیافراگم و تجهیز اندازه‌گیری فشار (مانند ترانسمیتر یا گیج) نقش مهمی در عملکرد صحیح و نصب آسان تجهیز دارد. این اتصال معمولاً به دو شکل محوری (Axial) و شعاعی (Radial) عرضه می‌شود.
درک تفاوت این دو نوع اتصال نه‌تنها به طراحی مکانیکی سیستم کمک می‌کند، بلکه در بسیاری موارد از خطاهای نصب و عملکرد نادرست جلوگیری می‌نماید.
اتصال دیافراگم سیل محوری (Axial)
اتصال محوری یا Axial زمانی است که سیال فرآیند به صورت مستقیم در امتداد محور تجهیز وارد دیافراگم می‌شود. به عبارت دیگر، ورود سیال از پایین یا بالا انجام می‌گیرد و محل قرارگیری دیافراگم در راستای خط مرکزی ترانسمیتر یا گیج قرار دارد.
این نوع اتصال معمولاً برای نصب‌های عمودی مانند کف مخازن، ته برج‌های فرآیندی، یا نقاطی با دسترسی از بالا یا پایین مناسب است.
- در این حالت، باید فضای کافی در صفحه افقی (X-Y) جهت نصب و نگهداری وجود داشته باشد.
که نمونه آن به شکل زیر است:
اتصال شعاعی (Radial) چیست؟
اتصال شعاعی یا Radial زمانی استفاده می‌شود که سیال از طرفین دیافراگم وارد شود. در این حالت ورودی به‌صورت عمود بر محور اصلی تجهیز است و دیافراگم در کنار ترانسمیتر فشار ← یا گیج قرار می‌گیرد.
این نوع اتصال برای نصب‌های افقی یا کناری مناسب است؛ مثلاً زمانی که تجهیز باید به کنار یک مخزن، رآکتور یا لوله متصل شود و فضای کافی برای نصب عمودی وجود ندارد.
- این نوع نصب معمولاً در صفحه عمودی (Y-Z) فضای بیشتری اشغال می‌کند.
که نمونه آن به شکل زیر است:
مثال کاربردی از برند Badotherm
برخی از تولیدکنندگان معتبر مانند برند Badotherm گزینه‌هایی را در کد فنی محصولات خود قرار داده‌اند که کاربر بتواند نوع اتصال ورودی (محوری یا شعاعی) را انتخاب کند. به‌طور پیش‌فرض، بسیاری از سازندگان ورود شعاعی برای کپیلاری را ارائه می‌دهند، مگر اینکه درخواست خاصی برای ورود محوری داده شود. مثال کدخوانی آن به شکل زیر است:
مقایسه اتصال محوری و شعاعی
در جدول زیر خلاصه‌ای از تفاوت‌های کلیدی این دو نوع اتصال آورده شده است:
| ویژگی | اتصال محوری (Axial) | اتصال شعاعی (Radial) |
| جهت ورود سیال | مستقیم از بالا یا پایین | از کنار (عمود بر تجهیز) |
| جهت‌گیری دیافراگم | زیر یا بالای تجهیز | کنار تجهیز |
| محل نصب معمول | روی کف یا سقف مخزن | کنار مخزن یا لوله |
| نیاز فضایی | در صفحه افقی (X-Y) | در صفحه عمودی (Y-Z) |
| سازگاری با نوع پنکیکی | اغلب غیرممکن | کاملاً سازگار |
| راحتی در سرویس و نگهداری | نیاز به فضای آزاد عمودی | دسترسی آسان از کناره‌ها |
تأثیر نوع دیافراگم در انتخاب اتصال
نوع دیافراگم نیز می‌تواند تعیین‌کننده نوع اتصال باشد. برای مثال:
- دیافراگم‌های پنکیکی (Pancake Type) که بین دو فلنج نصب می‌شوند، فقط از اتصال شعاعی پشتیبانی می‌کنند، زیرا امکان ورود سیال از بالا یا پایین در این طراحی وجود ندارد.
- در مقابل، دیافراگم‌های فلنجی استاندارد معمولاً امکان هر دو نوع اتصال را دارند.
نتیجه‌گیری
انتخاب بین اتصال محوری و شعاعی باید بر اساس عوامل زیر انجام شود:
- موقعیت نصب تجهیز (عمودی یا افقی)
- محدودیت فضایی موجود در سایت
- نوع دیافراگم سیل مورد استفاده
- کد فنی و امکانات ارائه‌شده توسط برند سازنده
- راحتی در سرویس و نگهداری در آینده
در بسیاری از پروژه‌ها، بی‌توجهی به نوع اتصال مناسب باعث مشکلاتی مانند سختی در نصب، نشتی، یا کاهش دقت اندازه‌گیری می‌شود. لذا بررسی دقیق نیازهای نصب، فضای در دسترس، و امکانات هر مدل قبل از انتخاب دیافراگم سیل امری ضروری است.
